Menisküs, diz ekleminde bulunan ve uyluk (femur) ile kaval kemiği (tibia) arasında yer alan yarım ay şeklindeki kıkırdak dokulardır. Dizde iki adet menisküs bulunur: İç (medial) menisküs ve dış (lateral) menisküs. Bu yapılar, vücut ağırlığını taşırken oluşan şoku emer, dizin stabilitesini artırır ve eklem yüzeylerini korur.
Menisküs dokusu kan damarlarından fakirdir, bu nedenle kendini yenileme kapasitesi sınırlıdır. Ani dönüşler, diz üzerine binen yükün artması, spor yaralanmaları ya da yaşa bağlı dejenerasyon gibi nedenlerle menisküs yırtılabilir.
Aniden yapılan yön değiştirme hareketleri
Spor sırasında dizin burkulması
Ağırlık kaldırırken dize aşırı yük binmesi
Yaşlanmaya bağlı menisküs dejenerasyonu
Diz üzerine düşme ya da çökme
Dizi zorlama ve dönme hareketleri
Menisküs yırtığı olan kişilerde aşağıdaki belirtiler görülebilir:
Diz ağrısı: Özellikle hareket sırasında artan, derin ve lokalize ağrı
Şişlik (Efüzyon): Eklem içinde sıvı birikmesine bağlı olarak dizde şişlik hissi
Dizi tam bükememe veya düzeltememe: Hareket açıklığında kısıtlılık
Dizde takılma veya kilitlenme hissi: Özellikle yırtığın eklem aralığına sıkışması durumunda
Hareket sırasında 'pop' sesi duyulması: Yaralanma anında oluşabilir
Dizde sertlik ve hareket zorluğu: Şişlik olmasa bile diz hareketleri sırasında zorlanma hissedilebilir
Menisküs yırtığının tanısı, klinik değerlendirme ve görüntüleme yöntemleri ile konur:
Fiziksel muayene: McMurray testi, Apley testi gibi özel testlerle dizin hareket açıklığı, ağrı ve kilitlenme kontrol edilir.
Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR): Menisküs yırtığının tipi, boyutu ve yeri net bir şekilde görüntülenir.
Ultrason ve röntgen: Yardımcı tetkiklerdir, özellikle diğer doku hasarlarını ekarte etmek için kullanılır.
Menisküs yırtığı tedavisi, yırtığın yerine, boyutuna ve hastanın yaşam tarzına göre planlanır:
Konservatif tedavi (cerrahisiz): Hafif yırtıklarda dinlenme, buz uygulaması, egzersiz programı, manuel terapi ve fizik tedaviyle iyileşme sağlanabilir.
Rehabilitasyon ve egzersiz: Diz çevresi kaslarını güçlendirmek için uygulanan özel egzersiz programları ile diz stabilitesi artırılır.
Cerrahi tedavi: Ciddi yırtıklarda artroskopik menisküs tamiri ya da çıkarılması (menisektomi) gerekebilir.
Manuel terapi, kuru iğneleme ve bantlama uygulamaları gibi tamamlayıcı fizyoterapi yöntemleri de süreci hızlandırabilir.