Yüz felci, tıpta fasiyal paralizi olarak adlandırılır ve yüz kaslarını kontrol eden fasiyal sinirin (yüz siniri) hasar görmesi sonucu, yüz kaslarında ani veya kademeli hareket kaybı oluşmasıdır. Bu durum genellikle yüzün bir tarafında görülür, ancak bazı özel durumlarda iki taraflı da olabilir.
Fasiyal sinir, beyinden çıkarak yüz kaslarına ulaşan ve mimik hareketlerini kontrol eden bir sinirdir. Bu sinir, gülme, kaş kaldırma, göz kırpma gibi yüz mimiklerinden sorumludur. Hasar gördüğünde, kaslar sinirden gelen sinyali alamaz ve buna bağlı olarak yüzde sarkma, hareketsizlik veya zayıflık meydana gelir.
Yüz felci farklı sağlık sorunlarına bağlı olarak ortaya çıkabilir. En yaygın nedenler şunlardır:
Kafa travması (çarpma, kaza vb.)
Beyin damar tıkanıklığı (inme)
Fasiyal sinir iltihapları (özellikle Bell paralizisi)
Baş ve boyun bölgesindeki tümörler
Orta kulak enfeksiyonları
Sinir üzerine baskı yapan kist veya yapılar
Şiddetli stres ve soğuk hava maruziyeti
Cerrahi müdahale sonrası oluşan sinir hasarı
Yüz felcinin belirtileri, sinirin hasar derecesine göre değişkenlik gösterir:
Yüzün bir tarafında hareket kaybı veya zayıflık
Ağız köşesinin aşağı sarkması
Göz kapaklarını tam kapatamama
Gözyaşı ve salya kontrolünde azalma
Konuşma ve yemek yeme sırasında zorluk
Tat alma duyusunda azalma
Kulak arkasında ağrı veya rahatsızlık hissi
Yüz kaslarında sarkma, donukluk ve asimetri
Yüz felcinin altında yatan nedeni bulmak için doktor tarafından detaylı bir nörolojik muayene yapılır. Ardından:
Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR)
Bilgisayarlı Tomografi (BT)
EMG (Elektromiyografi) gibi testler ile sinir iletimi ve beyin yapıları değerlendirilir.
Tedavi, yüz felcinin nedenine ve şiddetine göre planlanır:
İltihaplı durumlar için kortizon ve antiviral ilaçlar
Fizik tedavi ve manuel terapi
Yüz kaslarına özel egzersiz programları
Göz damlaları ve göz bakımı (göz kapanmadığında koruma amaçlı)
Nöroterapi ve sinir uyarıcı cihazlar
İleri vakalarda cerrahi tedavi
Bazı yüz felçleri (örneğin Bell paralizisi) genellikle 2–3 hafta içinde kendiliğinden veya ilaç ve fizik tedavi desteğiyle iyileşebilir. Ancak sinir hasarı şiddetliyse veya felç inme gibi ciddi bir duruma bağlıysa, iyileşme süreci aylar alabilir veya kalıcı hasarlar oluşabilir.